Wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych – kiedy następuje, czym jest, jak usunąć?

[stan prawny na dzień 26 stycznia 2017 r.]

Rejestr Dłużników Niewypłacalnych to baza danych zawierająca informacje o podmiotach, które w przeszłości nie regulowały swoich zobowiązań wobec wierzycieli. Jest ona elementem Krajowego Rejestru Sądowego. Wyszukiwarkę dłużników niewypłacalnych znajdą Państwo pod adresem https://ems.ms.gov.pl/krs/wyszukiwaniedluznika. Jest to serwis znajdujący się na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości. Wskazujemy to, ponieważ w internecie można znaleźć wiele innych serwisów oferujących informacje o dłużnikach, jednakże prowadzonych przez podmioty prywatne oczekujące zapłaty za usługę. Rejestr Dłużników Niewypłacalnych jest usługą darmową.

Zgodnie z art. 55 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, do rejestru dłużników niewypłacalnych wpisuje się z urzędu:

1)      osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych;

2)      osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, jeżeli ogłoszono ich upadłość;

3)      wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej, jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości został prawomocnie oddalony albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych;

4)      dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym;

5)      osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu;

6)      osoby obciążone obowiązkiem alimentacyjnym, których zaległość przekracza okres 6 miesięcy.

Powyższe wpisy dokonywane są z urzędu i dotyczą dość wąskiej grupy podmiotów, które w rzeczywistości są niewypłacalne. Ustawodawca przewidział jednak możliwość umieszczenia w rejestrze informacji o innych dłużnikach. Dokonywane jest to jednak na wniosek wierzyciela. W celu umieszczenia informacji o dłużniku w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych należy złożyć odpowiedni wniosek. Składany jest on do właściwego miejscowo sądu rejonowego, a dokładniej do wydziału gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego. Sam wniosek musi zostać złożony na odpowiednim formularzu, prawidłowo wypełnionym. W celu dokonania wpisu wierzyciel musi być w posiadaniu tytułu wykonawczego (takim tytułem będzie przede wszystkim prawomocny wyrok sądu zasądzający jakąś kwotę pieniężną od dłużnika, który to wyrok został następnie opatrzony klauzulą wykonalności) przeciw danemu dłużnikowi, a następnie po wezwaniu dłużnika do zapłaty na podstawie takiego tytułu wykonawczego upłynie 30 dni bez spełnienia świadczenia przez dłużnika. Dopiero wtedy możemy kierować do sądu wniosek o wpis dłużnika w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych.

Sąd po złożeniu wniosku powinien przeprowadzić postępowanie w ramach którego rozpatrywać będzie zasadność wniosku w terminie 14 dni, a następnie wydać postanowienie w przedmiocie wpisu osoby do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.

W Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych, zgodnie z treścią art. 57 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym zamieszcza się następujące dane:

1)      oznaczenie dłużnika (imię i nazwisko, PESEL, adres zamieszkania, a w przypadku innych niż osoby fizyczne dłużników, nazwę, REGON, NIP i KRS jeśli takowy posiada)

2)      podstawę wpisu wraz z sygnaturą akt sprawy upadłościowej lub postępowania o wyjawienie majątku (w przypadku wpisów z urzędu) lub oznaczenie tytułu wykonawczego i wierzyciela oraz kwotę wierzytelności – w przypadku wierzytelności pieniężnych czy opis wierzytelności – w przypadku wierzytelności niepieniężnych;

3)      datę wpisu oraz datę złożenia wniosku o wpis, jeżeli wpisu dokonano na wniosek.

Jeżeli osoba, z różnych przyczyn, podlega obowiązkowi wpisu dwa lub więcej razy, wymienione wyżej dane zamieszcza się osobno w przypadku każdego wpisu. Same wpisy w rejestrze dłużników niewypłacalnych nie podlegają obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Co jednak zrobić, kiedy podstawa dokonania wpisu stanie się nieaktualna? Zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, sąd rejestrowy z urzędu wykreśla wpisy z Rejestru Dłużników Niewypłacalnych w razie uchylenia lub zmiany postanowienia, na którego podstawie wpisy były dokonane. Chodzi tutaj zatem o postanowienie o wpisaniu kogoś do rejestru. Może jednak zdarzyć się tak, że inny sąd np. pozbawi wykonalności tytuł wykonawczy stanowiący podstawę wpisu dłużnika na wniosek wierzyciela. W takiej sytuacji sąd rejestrowy na wniosek osoby wpisanej do rejestru dłużników niewypłacalnych wykreśli wpis o dłużniku w rejestrze. W przypadku gdy uchylono orzeczenie o ogłoszeniu upadłości, sąd wykreśli wpis z urzędu. Również z urzędu wykreślona zostanie osoba co do której orzeczono tzw. „upadłość konsumencką”, lecz po spełnieniu określonych warunków.

Wpisy dokonane w rejestrze dłużników niewypłacalnych podlegają wykreśleniu z urzędu po upływie 10 lat od dokonania wpisu. Jeżeli w orzeczeniu sądu prowadzącego postępowanie upadłościowe został oznaczony krótszy termin zakazu, wykreślenie może nastąpić na wniosek dłużnika po upływie tego terminu. Wpisy wykreślone w całości nie podlegają ujawnieniu.