Małżeństwo przez pełnomocnika

Zgodnie z art. 6 § 1 K.r.o., w przypadku wystąpienia ważnych powodów, sąd może zezwolić, żeby oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński, zarówno to składane przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oraz to przed duchownym, a wywołujące podwójny skutek, zostało złożone przez pełnomocnika. Jest to jedyna sytuacja, w której polskie prawo zezwala na zawarcie małżeństwa pomiędzy osobami, które nie składają osobiście jednoczesnego oświadczenia woli o wstąpieniu w związek małżeński.

Jak wynika z powyższego, do zawarcia małżeństwa poprzez pełnomocnika potrzebne jest zezwolenie sądu, wydawane na wniosek składany wyłącznie przez tego z nupturientów, który będzie udzielał pełnomocnictwa (art. 563 K.p.c.). Ponadto wykazać należy wystąpienie wspomnianych przez ustawodawcę „ważnych powodów”, doprecyzowanych przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 czerwca 1970 r. (III CZP 27/70) jako „takie okoliczności, które w świetle zasad współżycia społecznego usprawiedliwiają odstąpienie od obowiązku jednoczesnego stawienia się przyszłych małżonków przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego dla założenia oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński. Żadna zatem z góry określona sytuacja osoby ubiegającej się o zezwolenie jej na złożenie przez pełnomocnika oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński, w szczególności także fakt jej zamieszkiwania za granicą oraz związane z tym trudności przyjazdu do Polski, nie mogą być same przez się uznane za ważne powody w rozumieniu powołanego wyżej przepisu„. Istotne znaczenie ma zbadanie rodzaju stosunków wzajemnych osób zamierzających zawrzeć małżeństwo przy pomocy pełnomocnika, w tym wyjaśnienie, czy starania o zezwolenie nie zmierzają do zawarcia małżeństwa pozornego i do sprzecznego z zasadami współżycia społecznego wykorzystania instytucji zawarcia małżeństwa. Sąd Najwyższy wskazał w postanowieniu z dnia 3 stycznia 1969 r. (III CRN 349/68), że gdy jeden z nupturientów zamieszkuje stale w innym kraju, i to bardzo odległym, tak że przyjazd do Polski w celu zawarcia małżeństwa byłby połączony ze znacznymi trudnościami i kosztami, to okoliczność ta może być uznana za ważny powód udzielenia zezwolenia. W dzisiejszych czasach z pewnością trudniej będzie jednak przekonać sąd do udzielenia zezwolenia właśnie na takiej podstawie. W piśmiennictwie jako inne powody wskazuje się też służbę wojskową poza Polską i chorobę obłożną, które do dnia dzisiejszego nie straciły na znaczeniu praktycznym.

Właściwy rzeczowo do rozpoznania wniosku o ustanowienie pełnomocnika jest sąd rejonowy miejsca zamieszkania wnioskodawcy (art. 507 i 508 K.p.c.) Zezwolenie sądu ma charakter konstytutywny i jest wiążące dla kierownika USC i duchownego. Skarga kasacyjna jest w tym postępowaniu wyłączona (art. 519¹ § 2 K.p.c.), a opłata od wniosku wynosi 100 zł (art. 37 pkt 5 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Pod rygorem nieważności, pełnomocnictwo wymaga formy pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym. W jego treści musi znaleźć się dokładne i dosłowne wskazanie osoby, z którą mocodawca zamierza zawrzeć związek małżeński (art. 6 § 2 K.r.o).

Mocodawca może żądać unieważnienia małżeństwa, jeżeli brak było zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika albo jeżeli pełnomocnictwo było nieważne lub skutecznie odwołane. Jednakże nie można z tego powodu żądać unieważnienia małżeństwa, jeżeli małżonkowie podjęli wspólne pożycie (art. 16 K.r.o.).

Jeśli jesteście Państwo w sytuacji w której potrzebujecie zawrzeć związek małżeński przez pełnomocnika i niezbędna jest profesjonalna pomoc prawna, zapraszamy do umówienia się na spotkanie w Kancelarii Prawnej MKM Lawyers!