Prawo własności intelektualnej

Poniżej trochę przydatnych informacji.

Wynalazek to rozwiązanie, które posiada poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego zastosowania. Musi to być rozwiązanie nowe w stosunku do dotychczasowego stanu techniki i jego poziom wynalazczy, okiem znawcy, nie może wynikać w sposób oczywisty z tego stanu techniki. Zastosowanie przemysłowe wynalazku musi obejmować możliwość uzyskania, w rozumieniu technicznym, wytworu według wynalazku w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa.

Na wynalazek udzielany jest patent, który upoważnia właściciela do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej a także, w przypadku uzyskania ochrony zagranicznej, na obszarze innych państw, w których wynalazek uzyskał ochronę patentową. Łącząc pojęcia wynalazku z definicją patentu, możemy wywnioskować, że patent możemy uzyskać jedynie na wynalazek który jest nowy, posiada poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego stosowania. Prawo do uzyskania patentu jest prawem zbywalnym i podlegającym dziedziczeniu. Jeżeli wynalazek ma kilku twórców, prawo do uzyskania patentu przysługuje im wspólnie. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku.

Rozszerzmy w tym miejscu definicję wynalazku by lepiej zrozumieć to pojęcie. Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki. Czym zatem jest stan techniki? Przez to określenie rozumie się wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu (pojęcie pierwszeństwa i zasady jego oznaczania, które odnoszą się zarówno do patentów, praw ochronnych na wzory towarowe i praw z rejestracji na wzory przemysłowe, znajdą Państwo w zakładce „Wzór użytkowy a wzór przemysłowy”), zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Wynalazek musi być nowy na skalę światową. Podanie rozwiązania do wiadomości publicznej w Polsce lub gdziekolwiek indziej na świecie skutkuje uniemożliwieniem uzyskania patentu. Forma ujawnienia rozwiązania nie ma przy tym znaczenia. Nie jest również istotne to, czy ktokolwiek zapoznał się z ujawnionym rozwiązaniem lub zrozumiał jego istotę. Utrata atrybutu nowości nie nastąpi jednakże, gdy podmiotem ujawniającym jest osoba zobowiązana do dochowania tajemnicy w tym zakresie. Co istotne, Urząd Patentowy ma obowiązek jedynie „badać” nowość rozwiązania, a nie faktycznie ją „zbadać”. Skutkuje to tym, że Urząd Patentowy nie mogąc przedstawić żadnego dokumentu, ani innego dowodu braku nowości rozwiązania, musi uznać jego nowość. Istnieje zatem bezsprzecznie domniemanie nowości.

Drugą po nowości cechą niezbędną do uznania czegoś za wynalazek jest tzw. „poziom wynalazczy”. Jak wspomnieliśmy, wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki. Znawcą w tym przypadku jest taki fachowiec, który dysponuje przeciętną wiedzą z badanej dziedziny techniki i jest w stanie w porównać określone rozwiązania oraz wyciągnąć z tego porównania odpowiednie wnioski. Oceniając poziom wynalazczy rozwiązania należy patrzyć na całość rozwiązania, a nie jego elementy składowe. Istotnym jest, że wynalazki nie spełniające warunku odpowiedniego poziomu wynalazczego mogą przeważnie podlegać ochronie jako wzory użytkowe.

Ostatni warunek uznania rozwiązania za wynalazek podlegający opatentowaniu to jego możliwość zastosowania przemysłowego. Ta przemysłowa stosowalność wynalazku nastąpi, jeśli za jego pomocą może być uzyskiwany wytwór lub pozwala on na wykorzystywanie jakiegoś sposobu (w rozumieniu technicznym) w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa. Wynalazek zatem podlega opatentowaniu, jeżeli może być stosowany w regularnie, powtarzalnie, dając identyczny wynik. Zgłoszenie wynalazku powinno zawierać wskazanie, że będzie on realizował konkretny cel. Nie znaczy to jednak, że na etapie zgłoszenia należy udowodnić praktyczne zastosowanie wynalazku. Jest to w wielu przypadkach trudne, bo często użyteczność czy efektywność danego rozwiązania jest weryfikowana dopiero po wprowadzeniu go na rynek.

Wynalazkami nie są odkrycia, teorie naukowe i metody matematyczne. Podobnie jak programy do maszyn cyfrowych oraz formy przedstawienia informacji. Nie są nimi również wytwory o charakterze wyłącznie estetycznym. Ponadto wynalazkami nie są plany, zasady i metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier, a także wytwory, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki (jak np. wszelkie rodzaje perpetuum mobile). Katalog rozwiązań nie będących wynalazkami wskazany przez ustawodawcę nie jest jednak zamknięty i nie można zakładać, że wszystko inne może stanowić wynalazek. Osobna regulacja wskazuje chociażby, że wynalazkiem nie może być ludzkie ciało lub sekwencja genu.

Patentów ponadto nie udziela się na wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami. Nie podlegają opatentowaniu również odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt, choć ograniczenie to nie ma zastosowania do mikrobiologicznych sposobów hodowli ani do wytworów uzyskiwanych takimi sposobami, które można opatentować. Także sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach nie mogą zostać opatentowane.

No dobrze, wiemy co jest wynalazkiem, a co nie. Wiemy też już czym jest patent. Ale co właściwie nam on daje? Wcześniej wskazaliśmy już, że poprzez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Polski. To jaki zakres będzie miała ochrona wynalazku wynikająca z patentu wynika z zastrzeżeń patentowych, zawartych w opisie patentowym. Sam opis i rysunki wynalazku stosowane są jako narzędzia wykładni zastrzeżeń patentowych.

Uprawniony z patentu może zakazać osobie trzeciej, nie mającej jego zgody, korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy polegający na: wytwarzaniu, używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktu będącego przedmiotem wynalazku lub stosowaniu sposobu będącego przedmiotem wynalazku, jak też używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktów otrzymanych bezpośrednio takim sposobem. Istnieje oczywiście możliwość udzielenia innemu podmiotowi licencji na korzystanie z wynalazku. By dowiedzieć się więcej o licencjach, zapraszamy do działu „Umowa licencyjna”.

Patent można zbyć oraz może być dziedziczony. Przeniesienie patentu wymaga, aby umowa na podstawie której jest przenoszony, sporządzona była w formie pisemnej pod rygorem nieważności. O rzeczywistym przeniesieniu patentu można jednak mówić nie w chwili podpisania umowy, a w chwili wpisania faktu przeniesienia patentu do rejestru patentowego. Należy jednak zawsze pamiętać, że prawa wynikające z patentu nie mogą być nadużywane przez właściciela patentu, czy licencjobiorcy. Ustawodawca wyraźnie wskazał, że nie można w szczególności uniemożliwiać korzystania z wynalazku przez osobę trzecią, jeżeli jest ono konieczne do zaspokojenia potrzeb rynku krajowego, a zwłaszcza gdy wymaga tego interes publiczny, a wyrób jest dostępny społeczeństwu w niedostatecznej ilości lub jakości albo po nadmiernie wysokich cenach. Ale powyższa zasada nie znajduje zastosowania w okresie 3 lat od udzielenia patentu na wynalazek.

Pozostaje jedynie do wyjaśnienia kwestia praw wynikających z patentu w sytuacji, gdy więcej niż jeden podmiot jest do nich uprawniony. Wyjaśniamy zatem, że współuprawniony z patentu może, bez zgody pozostałych współuprawnionych, korzystać z wynalazku we własnym zakresie oraz dochodzić roszczeń z powodu naruszenia patentu. W przypadku, gdy jeden ze współuprawnionych uzyska korzyści z wynalazku, każdy z pozostałych współuprawnionych ma prawo, o ile umowa ich wiążąca nie stanowi inaczej, do odpowiedniej części z ćwierci tych korzyści po potrąceniu nakładów, stosownie do swego udziału w patencie.

Poniżej trochę przydatnych informacji.

Wiele zagadnień dotyczących wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych, pokrywa się z rozwiązaniami stosowanymi w zakresie patentów, dlatego zachęcamy w tym miejscu do zapoznania się z materiałami przygotowanymi dla Państwa znajdującymi się w dziale „Wynalazek i patent”, gdyż również tam znajdą Państwo ważne informacje dotyczące sposobu unormowania zagadnienia wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych w polskim prawie. Z kolei w tym miejscu znajdą Państwo dalsze informacje dotyczące patentów, do których odsyłaliśmy we wcześniej wskazanym dziale.

Czym zatem są wzory użytkowe i wzory przemysłowe? Wzór użytkowy to zgodnie z ustawową definicją tego pojęcia, nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów. Wzorem użytkowym nie mogą być: sposoby, układy elektryczne, hydrauliczne, pneumatyczne, algorytmy, maści, itp. W przeciwieństwie do patentów, wzory użytkowe nie muszą spełniać przesłanki nieoczywistości. Łatwiej jest zatem uzyskać prawo ochronne na wzór użytkowy. Jednakże nie zawsze spełnienie powyższych warunków gwarantować będzie uzyskanie prawa ochronnego na wzór użytkowy. Podobnie jak to ma miejsce w zakresie udzielania patentów, prawa ochronnego nie udziela się na wzory użytkowe, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami. Nie podlegają ochronie również odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt, a także sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach. Ustawodawca również powtarza w odniesieniu do wzorów użytkowych regulację dotyczącą patentów w zakresie w jakim dotyczy ona rozwiązań niepodlegających opatentowaniu. Wzorem użytkowym nie będą zatem odkrycia, teorie naukowe i metody matematyczne oraz programy do maszyn cyfrowych oraz formy przedstawienia informacji. Nie będą nimi również wytwory o charakterze wyłącznie estetycznym. Ponadto nie będą nimi plany, zasady i metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier, a także wytwory, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki. Katalog rozwiązań nie będących wzorami użytkowymi, podobnie jak ma to miejsce w odniesieniu do wynalazków, nie jest katalogiem zamkniętym i nie można zakładać, że wszystko inne może stanowić wzór użytkowy. Osobna regulacja wskazuje chociażby, że nie może być nim ludzkie ciało lub sekwencja genu.

Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych. Za wytwór uważa się także: (1) przedmiot składający się z wielu wymienialnych części składowych umożliwiających jego rozłożenie i ponowne złożenie – tzw. wytwór złożony, (2) część składową, jeżeli po jej włączeniu do wytworu złożonego pozostaje widoczna w trakcie jego zwykłego używania, przez które rozumie się każde używanie, z wyłączeniem konserwacji, obsługi lub naprawy, (3) część składową, jeżeli może być przedmiotem samodzielnego obrotu. Wzór przemysłowy uważa się za nowy, jeżeli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób, za wyjątkiem sytuacji, w których nie mógł dotrzeć do wiadomości osób zajmujących się zawodowo dziedziną, której wzór dotyczy. Jednakże wzór zostanie uznany za identyczny z takim, wobec którego różni się jedynie nieistotnymi szczegółami. Wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo. A zatem u podstaw regulacji prawnej legło pragnienie stworzenia konstrukcji, która zapewni ochronę wzoru przemysłowego ze względu na jego marketingowe znaczenie, nie zaś walory estetyczne czy artystyczne.

Niejednokrotnie zdarzy się tak, że twórcy przed zarejestrowaniem wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego będzie zależeć na udokumentowaniu swojego pierwszeństwa do praw z nich wynikających. Może również zdarzyć się tak, że w jednym czasie kilku twórców stworzy podobny np. wynalazek i będzie starało się go zarejestrować. Komu w takim przypadku przysługuje pierwszeństwo do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji? Zasadą jest, że pierwszeństwo oznacza się według daty zgłoszenia wynalazku, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji w Urzędzie Patentowym. Za datę dokonania zgłoszenia uważa się datę, w której wpłynęła do Urzędu Patentowego pisemna dokumentacja zawierająca przynajmniej minimum przewidzianych w ustawie elementów. Dokumentacja wysłana za pomocą przesyłki pocztowej otrzyma zatem datę jej faktycznego wpływu do Urzędu Patentowego, a nie datę jej nadania. Urząd patentowy na wniosek zgłaszającego wydaje dowód pierwszeństwa. Jest to dokument potwierdzający złożenie dokumentów potrzebnych do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji i umożliwiający zastrzeżenie pierwszeństwa za granicą. Przypadek jednoczesnego zgłoszenia takiego samego wynalazku został unormowany w art. 18 Prawa własności przemysłowej. Zgodnie z nim, jeżeli zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego dokonały niezależnie od siebie co najmniej dwie osoby, które korzystają z pierwszeństwa oznaczonego tą samą datą, prawo do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji przysługuje każdej z tych osób. Tym samym, każda z tych osób uzyska prawo wyłączne, którego zakres nie będzie ograniczony równoczesnym prawem innej osoby do np. wynalazku. Osoby uprawnione w ten sposób będą mogły w pełni korzystać z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego i np. zawierać dotyczące go umowy.

Uprzednie pierwszeństwo jest szczególnym rodzajem pierwszeństwa wynikającym ze zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego w innym państwie lub wystawienia go na międzynarodowej wystawie. Zgłaszający rozwiązanie chcąc skorzystać z uprzedniego pierwszeństwa, powinien w podaniu złożyć odpowiednie oświadczenie oraz załączyć dowód zgłoszenia wynalazku w konkretnym państwie lub wystawienia go na wystawie. Zainteresowany składa oświadczenie w ciągu 3 miesięcy od daty zgłoszenia.

Poniżej trochę przydatnych informacji.

Umowa licencyjna, to rodzaj umowy nazwanej, przewidzianej przepisami Prawa własności przemysłowej. Na mocy tej umowy, uprawniony z patentu, zwany licencjodawcą, upowaznia inną osobę, zwaną licencjobiorcą, do korzystania z wynalazku objętego patentem. Umowa ta dla swej ważności musi zostać zawarta w formie pisemnej. Licencja wygasa najpóźniej z wraz wygaśnięciem samego patentu, choć strony mogą postanowić w umowie dłuższy okres obowiązywania umowy w zakresie postanowień innych niż licencja, obejmujących w szczególności odpłatne świadczenia konieczne do korzystania z wynalazku.

Można stworzyć kilka klasyfikacji licencji. Pierwszą z nich będzie podział na licencję ograniczoną i pełną. Ta pierwsza ogranicza korzystanie z wynalazku we wskazany w umowie sposób. Na przykład będzie to ograniczenie terytorialne. Z kolei licencja jest pełna, jeśli brak jest w treści umowy licencyjnej ograniczeń, a licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca. Inny podział dotyczy licencji wyłącznej i niewyłącznej. Warto zaznaczyć, że w przypadku braku postanowienia umownego dot. wyłączności, licencja w sposób dorozumiany staje się licencją niewyłączną. Udzielenie licencji niewyłącznej charakteryzuje się tym, że nie wyklucza możliwości udzielenia licencji związanej z tym samym wynalazkiem innym osobom, a także jednoczesnego korzystania z wynalazku przez uprawnionego z patentu. Warto również wskazać na istnienie instytucji tzw. sublicencji – tj. dalszej licencji udzielanej przez licencjobiorcę, co jest możliwe tylko za zgodą licencjodawcy, a ewentualne dalsze sublicencje są prawnie niedozwolone.

Licencjodawca ma obowiązek umożliwienia korzystania z patentu przez licencjobiorcę w zakresie udzielonej licencji. Przekroczenie granic licencji wiąże się z odpowiedzialnością jak za naruszenie patentu oraz odpowiedzialnością kontraktową. Umowa licencyjna może być odpłatna lub nieodpłatna. Warto zaznaczyć, że brak jest domniemania odpłatności, co w przypadku pominięcia zapisu o opłacie licencyjnej w umowie skutkować będzie nieodpłatnością umowy. Jeżeli umowa licencyjna nie stanowi inaczej, licencjodawca jest obowiązany do przekazania licencjobiorcy wszystkich posiadanych przez niego w chwili zawarcia umowy licencyjnej informacji i doświadczeń technicznych potrzebnych do korzystania z wynalazku. Przejście patentu obciążonego licencją na inną osobę (poprzez jego sprzedaż lub dziedziczenie) powodować będzie, że umowa licencyjna skuteczna będzie wobec następcy prawnego, czyli np. nabywcy patentu.

Wpis licencji do rejestru następuje na wniosek zainteresowanego, a zatem nie jest czynnością obowiązkową. Ma on jednak swoje zalety, gdyż w przypadku licencji wyłącznej wpisanej do rejestru, uprawniony z licencji może na równi z uprawnionym z patentu dochodzić roszczeń z powodu naruszenia patentu, chyba, że treść umowy licencyjnej wyraźnie tego zabrania.

Istotne jest jeszcze omówienie zagadnień licencji otwartej oraz licencji przymusowej. Licencja otwarta wiąże się z sytuacją kiedy uprawniony z patentu nie zamierza bezpośrednio wykorzystywać swojego wynalazku w celach zarobkowych, lecz chętnie użyczyłby innej osobie praw przysługujących mu z patentu za odpowiednim wynagrodzeniem. Taka osoba składa w Urzędzie Patentowym oświadczenie o gotowości udzielenia licencji na korzystanie z jego wynalazku. Oświadczenie nie może być odwołane ani zmienione, a informacja o złożeniu takiego oświadczenia zostaje wpisana do rejestru patentowego. Osoba zainteresowana uzyskaniem takiej licencji może z wynalazcą podpisać umowę licencyjną lub przystąpić do korzystania z wynalazku bez podjęcia rokowań lub przed ich zakończeniem, lecz z obowiązkiem zapłaty maksymalnej w tym przypadku opłaty licencyjnej, wynoszącej tyle ile wynosi 10% z pełnej wartości korzyści uzyskanych przez licencjobiorcę w każdym roku korzystania z wynalazku. Licencja otwarta jest licencją pełną i niewyłączną. Dla wynalazcy rozwiązanie to jest opłacalne również przez wzgląd na obniżenie opłat za ochronę wynalazku o połowę od momentu złożenia oświadczenia o gotowości do udzielenia licencji.

Licencja przymusowa jest rzadko stosowanym w obrocie instrumentem, dzięki któremu prawo do wynalazku udostępniane jest przymusowo innym podmiotom, niż pierwotnie uprawniony. Licencja przymusowa jest  licencją niewyłączną oraz odpłatną. Urząd Patentowy określa czas trwania licencji przymusowej oraz jej zakres, szczegółowe warunki wykonywania i wysokość opłaty licencyjnej, określonej w oparciu o ceny rynkowe. Urząd Patentowy może udzielić zezwolenia na korzystanie z objętego patentem wynalazku przede wszystkim wtedy, gdy jest to konieczne do zapobieżenia lub usunięcia stanu zagrożenia bezpieczeństwa Państwa, w szczególności w dziedzinie obronności, porządku publicznego, ochrony życia i zdrowia ludzkiego oraz ochrony środowiska naturalnego. Inne sytuacje to nadużywanie patentu przez jego właściciela lub uniemożliwianie zaspokojenia potrzeb rynku przez uprawnionego z patentu. W tych dwóch ostatnich sytuacjach, licencja przymusowa może zostać udzielona, jeżeli ubiegający się o nią wykaże, że czynił wcześniej, w dobrej wierze, starania w celu uzyskania licencji.

Poniżej trochę przydatnych informacji.

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, dające się wyrazić w sposób graficzny, odróżniające towary jednego przedsiębiorstwa od towarów każdego innego przedsiębiorstwa. Oznaczenie występujące odrębnie od towaru staje się znakiem towarowym dopiero z chwilą wytworzenia u odbiorców powiązania znaku z towarem i wyobrażenia o nim. Prawo ochronne ze znaku towarowego nie jest jednak nabywane przez fakt prowadzenia działalności gospodarczej powiązanej z danym oznaczeniem. Potrzebne jest zgłoszenie znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Prawo ochronne na znak towarowy może zostać, na wniosek uprawnionego, przedłużone dla wszystkich lub części towarów, na kolejne okresy dziesięcioletnie, przy czym wniosek taki powinien zostać złożony przed końcem upływającego okresu ochrony, jednak nie wcześniej niż na rok przed jego upływem. Prawo ochronne na znak towarowy jest zbywalne i podlega dziedziczeniu. Udzielone prawa ochronne podlegają wpisowi do rejestru znaków towarowych. Najważniejszym warunkiem uzyskania ochrony jest możliwość przedstawienia znaku w sposób graficzny oraz odróżniający charakter znaku i brak jego kolizji ze znakiem zgłoszonym lub zarejestrowanym z wcześniejszym pierwszeństwem.

Na czym zatem polega używanie znaku towarowego? W czym tkwi korzyść płynąca z uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy? Używanie znaku towarowego polega w pierwszej kolejności na umieszczaniu tego znaku na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowaniach, oferowaniu i wprowadzaniu tych towarów do obrotu, ich imporcie lub eksporcie oraz składowaniu w celu oferowania i wprowadzania do obrotu, a także oferowaniu lub świadczeniu usług pod tym znakiem. Jest to więc gwarancja możliwości rozróżnienia usługi lub produktu wśród konkurencyjnych ofert. Jest to też początek wiązania u kontrahenta lub konsumenta wizerunku chronionego znaku towarowego z otrzymywaną usługą. Marka przedsiębiorstwa bardzo często wiąże się w równym stopniu z jego logotypem jak z samą nazwą. Bo przecież prawo ochronne daje również wyłączność na używanie znaku towarowego w zakresie reklamy oraz umieszczania znaku na dokumentach związanych z wprowadzaniem towarów do obrotu lub związanych ze świadczeniem usług.

Nie można wykluczyć sytuacji w której uznane zostanie za znak towarowy oznaczenie przeznaczone do równoczesnego używania przez kilku przedsiębiorców, którzy zgłosili go wspólnie, jeżeli używanie takie nie jest sprzeczne z interesem publicznym i nie ma na celu wprowadzenia odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, przeznaczenia, jakości, właściwości lub pochodzenia towarów. Jest to tzw. wspólne prawo ochronne. Zasady używania znaku towarowego na podstawie wspólnego prawa ochronnego określa regulamin znaku przyjęty przez tych przedsiębiorców.

Poniżej trochę przydatnych informacji.

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Ten przejaw działalności twórczej w prawie określany jest mianem „utworu”. Tym samym, jakikolwiek wytwór niematerialny, żeby nabrać cech utworu i jako taki podlegać regulacjom prawa autorskiego, musi stanowić rezultat pracy człowieka, być wynikiem działalności twórczej oraz mieć charakter indywidualny oraz zostać ustalony. Ustawodawca wskazuje ponadto jakie utwory przede wszystkim podlegają ochronie prawa autorskiego. W pierwszej kolejności wymieniono utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi. Chodzi zatem o utwory literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe. W dalszej kolejności wskazano, że ochronie podlegają utwory plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wzornictwa przemysłowego, architektoniczne, urbanistyczne, muzyczne i słowno-muzyczne, sceniczne czy audiowizualne (w tym wizualne i audialne). Co istotne, ochronie podlegają również opracowania cudzego utworu (jak tłumaczenie, przerobienie, adaptacja) oraz zbiory, antologie, wybory, bazy danych spełniające cechy utworu, nawet jeżeli zawierają niechronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter. W definicji utworu najważniejszym elementem jest twórczy charakter działalności lub też twórczy charakter rezultatu tej działalności, czyli powstałego dzieła. Musi ono mieć charakter indywidualny i zostać w konkretnej postaci ustalony. Należy pamiętać, że utwór staje się przedmiotem prawa autorskiego właśnie od momentu ustalenia, nawet jeśli miałby mieć wtedy postać niedokończoną.

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych wskazuje na szczególny rodzaj utworu, jakim jest utwór zależny. Jest to wspomniane wcześniej tłumaczenie, przerobienie, adaptacja lub jakiekolwiek inne opracowanie cudzego utworu. Tego typu dzieło stanowi przedmiot prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa względem utworu pierwotnego. Istotnym jest, aby na egzemplarzach opracowania wymienić tytuł utworu i pierwotnego twórcę. Z kolei utwór powstały w wyniku inspiracji cudzym dziełem nie jest opracowaniem, a zupełnie samodzielnym utworem. Podobnie rzecz ma się ze zbiorami, antologiami. Pomimo iż zawierają cudze materiały, to ich dobór jest efektem twórczej pracy i pełnoprawnie staje się przedmiotem prawa autorskiego. Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia idei. Nie są objęte ochroną same idee, odkrycia, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne. Co ważne, praca intelektualna o charakterze twórczym jest przeciwieństwem pracy o charakterze technicznym, która polega na wykonywaniu czynności wymagających jedynie określonej wiedzy i sprawności oraz użycia odpowiednich narzędzi, materiałów i technologii.

Warto wspomnieć, że spod ochrony prawa autorskiego wyłączone zostały: akty normatywne i ich projekty, urzędowe dokumenty i materiały, opublikowane opisy patentowe lub ochronne, proste informacje prasowe.

Poniżej trochę przydatnych informacji.

Poniżej trochę przydatnych informacji.

Zgodnie z literą ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Podobnie jak właściciel rzeczy, twórca może z wyłączeniem innych osób korzystać z utworu, upoważniać inne osoby do takiego korzystania oraz dokonywać czynności rozporządzania prawem do korzystania z utworu. Prawo rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji należy jednak rozumieć jako prawo rozporządzania uprawnieniami majątkowymi, a nie prawo rozporządzania samym utworem, choć bezpośrednie określenie tego prawa w ustawie może budzić wątpliwości. Chodzi zatem o podejmowanie wszelkich czynności prawnych zmierzających do umożliwienia innym podmiotom eksploatacji dzieła.

Obok rozporządzania utworem, twórcy przysługuje również prawo do korzystania z utworu. Prawo to powinno być rozumiane przede wszystkim jako uprawnienie do podejmowania czynności o charakterze faktycznym wobec dzieła danego twórcy, w tym możliwość zakazania innym podmiotom korzystania z dzieła bez zezwolenia autora. Z kolei prawo do wynagrodzenia jest swoistym skutkiem ubocznym prawa do rozporządzania uprawnieniami majątkowymi. Bardzo często zdarzy się więc, że nabywca majątkowych praw autorskich nabędzie również prawo do wynagrodzenia. Może jednak dojść do sytuacji, kiedy prawo to nie przejdzie na nabywcę zgodnie ze wskazaniami umownymi. Naruszenie prawa do wynagrodzenia stanowi naruszenie bezwzględnego majątkowego prawa autorskiego, a tym samym skutkuje dopuszczalnością zasądzenia stosownego wynagrodzenia. Wspomniana odpowiedzialność za naruszenie praw ma charakter deliktowy i dotyczy sytuacji wkroczenia w cudze prawa bez podstawy umownej lub ustawowej. Jeśli więc dłużnik nie wykona zobowiązania do zapłaty wynikającego z umowy, to tego rodzaju działanie stanowi podstawę odpowiedzialności kontraktowej, czyli mającej inny charakter od odpowiedzialności osoby korzystającej z cudzego utworu bez umowy. Warto w tym miejscu wspomnieć, że jeśli umowa przeniesienia praw majątkowych zostanie zawarta przez osobę nieuprawnioną nie wywrze skutku. Następca prawny, choćby nabył całość autorskich praw majątkowych, nie może, bez zgody twórcy, czynić zmian w utworze, chyba że są one spowodowane oczywistą koniecznością, a twórca nie miałby słusznej podstawy im się sprzeciwić.

Warto zaznaczyć, że istnieją wyjątki, kiedy prawa majątkowe przysługują podmiotowi innemu niż twórca. Taka sytuacja będzie mieć miejsce m.in. wtedy gdy pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabędzie z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Również prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej. Ponadto, autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego, w szczególności do encyklopedii lub publikacji periodycznej, przysługują producentowi lub wydawcy, a do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie – ich twórcom. Domniemywa się, że producentowi lub wydawcy przysługuje prawo do tytułu. Ostatnim przykładem jest sytuacja, kiedy to producent utworu audiowizualnego nabywa na mocy umowy o stworzenie utworu albo umowy o wykorzystanie już istniejącego utworu wyłączne prawa majątkowe do eksploatacji tych utworów w ramach utworu audiowizualnego jako całości.

Poniżej trochę przydatnych informacji.

Zgodnie z zasadami wskazanymi w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, rozpowszechnianie wizerunku każdorazowo wymaga zgody osoby na nim przedstawionej. Ochrona wizerunku dotyczy wyłącznie osób fizycznych, z wyłączeniem wizerunku osób powszechnie znanych, jeżeli ich wizerunki zostały wykonane w związku z pełnieniem przez nie funkcji publicznych. Zakazane jest publikowanie w prasie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe, jak również danych osobowych i wizerunku świadków, pokrzywdzonych i poszkodowanych, chyba że osoby te wyrażą na to zgodę. W praktyce podmioty publikujące zdjęcia na których znajdzie się wizerunek osoby prywatnej, powinny uniemożliwić rozpoznanie twarzy tej osoby. Z kolei w odniesieniu do osób przeciwko którym prowadzone jest postępowanie np. karne, nazwiska skraca się do ich pierwszej litery. Często jednak prasa w łatwy sposób omija zakaz poprzez np. podanie nazwiska kogoś z rodziny oskarżonego w treści artykułu kto udzielił wywiadu w sprawie. Tym samym czytelnik może swobodnie dowiedzieć się kogo dokładnie dotyczy postępowanie wspomniane w treści artykułu prasowego. Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku może być udzielone w formie dowolnej.

Ustawa rzecz jasna rozszerza zasady publikacji wizerunku. Zgodnie z przedstawioną wcześniej informacją, rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. Zezwolenia z kolei nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych, a także osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza. Tym samym nie narusza zasad ustawowych publikacja zdjęć z imprezy klubowej na stronie klubu. Roszczenia ochronne zostały z kolei oparte na regulacji dotyczącej autorskich praw osobistych. Można zatem żądać zaniechania działania naruszającego prawa do ochrony wizerunku oraz usunięcia skutków tego naruszenia. Wskazać należy, że roszczeń tych nie można dochodzić po upływie dwudziestu lat od śmierci osób, których wizerunek został upubliczniony wbrew regulacji ustawowej.

Istotnym wydaje się termin „rozpowszechnienie” wizerunku. Sama ustawa wskazuje, że przy rozpowszechnieniu chodzi o sytuację, w której stworzona zostaje możliwość zapoznania się z wizerunkiem bliżej nieokreślonemu, niezamkniętemu kręgowi osób. Udostępnienie to może odbywać się z użyciem nośnika materialnego bądź bez jego udziału, chociażby poprzez prezentację w programie telewizyjnym. Nie stanowi zatem rozpowszechnienia sprzedaż utrwalonego wizerunku osobie trzeciej, gdyż sprzedawca udostępni wizerunek tylko jednej osobie – kupującemu. Dopiero kupujący, jeśli upubliczni wizerunek, naruszy regulację ustawową.

Ktoś naruszył Państwa wizerunek lub to Państwo mają wątpliwość, czy przy wykonywaniu np. swojej pracy naruszyli Państwo czyjeś prawo do ochrony wizerunku? Chętnie spotkamy się z Państwem w Kancelarii MKM Lawyers i postaramy się wyjaśnić wszelkie wątpliwości w tym zakresie.