Spółka cywilna – a może zmiana formy prowadzenia działalności?

[stan prawny na dzień 10 kwietnia 2017 r.]

Spółka cywilna może być obecnie przekształcona w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na jeden z poniższych sposobów:

• Przekształcenie w oparciu o procedury określone przepisami Kodeksu spółek handlowych,
• Założenie spółki z o.o. i przeniesienie do niej majątku,
• Likwidacja spółki cywilnej i założenie nowej spółki z o.o. 

___________________________________________

Przekształcenie zgodnie z przepisami Kodeksu Spółek Handlowych 
Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę z o.o. na gruncie Kodeksu spółek handlowych może odbyć się w dwóch trybach w zależności od tego jak wyglądają stosunki pomiędzy wspólnikami spółki przekształcanej. Pierwszy tryb „uproszczony” znajduje zastosowanie w przypadku takiej spółki cywilnej w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki. Drugi tryb „pełny” będzie stosowany do przekształcenia spółki cywilnej, w której tylko niektórzy ze wspólników prowadzili sprawy spółki.
Do przekształcenia spółki cywilnej w spółkę z o.o. stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące przekształcenia spółki jawnej w inną spółkę handlową.

___________________________________________

Założenie spółki z o.o. i przeniesienie do niej majątku

• Poprzez aport

Zaletą wniesienia aportu jest krótki okres przeprowadzenia całej transakcji. Wniesienie całości prowadzonej działalności aportem do spółki kapitałowej korzysta również ze zwolnienia w podatkach dochodowych po stronie wspólników.  Wadą aportu wspólnego majątku wspólników spółki cywilnej do spółki kapitałowej jest brak sukcesji uniwersalnej.

• Poprzez sprzedaż posiadanej działalności do spółki

Sprzedaż pozwala dostosować w czasie przychody i koszty zarówno dotychczasowej spółki cywilnej jak też nowej spółki. Umożliwia ponadto optymalizację finansowania spółki z o.o. i przyjęcie kompensat przy wzajemnych rozliczeniach. Wadą jest możliwość powstania obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych.

___________________________________________

Likwidacja spółki cywilnej i założenie nowej spółki z o.o. 
Zlikwidowanie spółki cywilnej, założenie spółki z o.o. i wniesienie do niej majątku wiąże się z brakiem płynnego przejścia z jednej formy do drugiej oraz brakiem przejęcia praw i obowiązków przez kontynuatora działalności, czyli spółkę z o.o. Może też dojść do powstania przerwy między funkcjonowaniem jednej i drugiej firmy. Nowo powstała spółka – mimo przejęcia całego majątku – w sferze stosunków zarówno cywilnoprawnych, jak i publicznoprawnych będzie zupełnie nowym podmiotem, który nie ma prawa wstąpić w miejsce poprzedniego podmiotu. Podobnie będzie na gruncie prawa podatkowego. Ponadto może powstać obowiązek podatkowy w zakresie zryczałtowanego podatku od likwidacji.

Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową, z zachowaniem dotychczasowych praw i obowiązków majątkowych. Przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową następuje, jeżeli za przekształceniem wypowiedzieli się wszyscy wspólnicy. Spółka przekształcana (spółka cywilna) stanie się spółką przekształconą (spółką z o.o.), z chwilą wpisu tej ostatniej do rejestru przedsiębiorców.

___________________________________________

Sukcesja praw i obowiązków
Zasadę sukcesji uniwersalnej praw i obowiązków wyrażona została wprost w Kodeksie spółek handlowych, zgodnie z którym spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Zatem spółka przekształcona wstępuje we wszelkie istniejące stosunki o charakterze zobowiązaniowym (np. umowy serwisowe, o współpracy), procesowym czy w stosunki pracownicze (spółka przekształcona z mocy prawa staje się pracodawcą osób zatrudnionych dotychczas). Spółce przekształconej co do zasady przysługują również wszystkie ulgi, koncesje i zezwolenia, które przysługiwały spółce cywilnej przed przekształceniem. Ponadto spółka z o.o. powstała w wyniku przekształcenia spółki cywilnej wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki spółki, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie przepisów regulujących opodatkowanie spółek kapitałowych (następuje tzw. sukcesja podatkowa).
W wyniku przekształcenia spółki cywilnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, tj. spółkę handlową nie dochodzi do likwidacji działalności podmiotu przekształcanego, tj. spółki cywilnej, gdyż mamy do czynienia jedynie ze zmianą formy prawnej kontynuowanej działalności gospodarczej. Majątek spółki cywilnej nie ulega tym samym likwidacji (i zwrotowi dotychczasowym wspólnikom), lecz staje się majątkiem spółki przekształconej (tj. spółki z o.o.), która będzie kontynuowała prowadzenie działalności gospodarczej.

Czynność przekształcenia spółki cywilnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością nie stanowi podstawy do naliczania innych podatków niż podatek od czynności cywilnoprawnych. Po stronie wspólników nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, a cała transakcja nie będzie opodatkowana podatkiem VAT.

Przekształconej spółce przysługują również uprawnienia i ulgi podatkowe, które posiadał przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej, z wyjątkiem takich ulg podatkowych jak ulga internetowa, ulga na dzieci czy możliwość wspólnego rozliczania się małżonków. W przypadku rozliczeń z tytułu podatku VAT, przekształcona spółka ma prawo do odliczenia podatku naliczonego i otrzymania ewentualnego zwrotu nadwyżki podatku a jednocześnie przejmuje obowiązek złożenia deklaracji podatkowych i rozliczenia podatku za okresy poprzedzające przekształcenie. Spółka przekształcona będzie mogła również korzystać z uprawnień małych podatników. Zachowanie pełnej ciągłości działalności gospodarczej dotyczy również nazwy prowadzonej działalności gospodarczej.

Odpowiedzialność
Jedną z najbardziej istotnych korzyści z przekształcenia, stanowi ograniczenie odpowiedzialności wspólnika, który co do zasady nie odpowiada za zobowiązania spółki (odpowiedzialność ograniczona jest do wniesionego wkładu). Wspomniana wcześniej sukcesja praw i obowiązków, skutkuje jednak brakiem zwolnienia z zobowiązań powstałych przed dniem przekształcenia. Wspólnicy przekształcanej spółki odpowiadają na dotychczasowych zasadach solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przekształcenia przez okres 3 lat, liczony od dnia przekształcenia.

Przygotowanie dokumentów

Zrealizowanie procedury przekształcenia spółki cywilnej wymaga przygotowania następujących dokumentów:

• projektu uchwały o przekształceniu s.c. w spółkę z o.o.,
• projektu umowy spółki z o.o.,
• wyceny składników majątku s.c.,
• sprawozdania finansowego na dzień przypadający w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym podjęta zostanie uchwała o przekształceniu.